در هر سردخانه‌ای اواپراتوری وجود دارد که به‌صورت خستگی‌ناپذیر کار می‌کند و با جذب گرما، محیط را خنک نگه‌می‌دارد. اما گاهی اوقات، این قلب تپنده دچار مشکل می‌شود و به‌جای سرد کردن محیط خودش را منجمد می‌کند! یخ‌زدگی اواپراتور اتفاق خوبی نیست و باعث کاهش راندمان سردخانه می‌شود و از آن بدتر می‌تواند به تجهیزات نیز آسیب برساند و هزینه‌های گزافی را به شما تحمیل کند.
به‌عنوان صاحب یک سردخانه یا سیستم تهویه مطبوع صنعتی، آگاهی از دلایل یخ‌زدگی اواپراتور و راه‌های برطرف کردن آن برای شما ضروری است. در این مقاله به‌طور مفصل به بررسی این موضوع می‌پردازیم و اطلاعات جامع و مفیدی را در اختیار شما قرار خواهیم داد؛ پس تا به‌انتها با ما همراه باشید.
اواپراتور چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟
اواپراتور یکی از اجزای اصلی سیستم‌های سرمایشی مانند یخچال، فریزر و سردخانه‌ها است. این قطعه وظیفه جذب گرما از محیط و خنک کردن آن را بر عهده دارد.
اما اواپراتور چگونه کار می‌کند؟
به زبان ساده، اواپراتور یک مبدل حرارتی است که در آن مبرد (ماده سرمازا) از حالت مایع به‌حالت گاز تبدیل می‌شود. مبرد برای این تغییر حالت به گرما نیاز دارد و این گرما را از محیط اطراف خود جذب می‌کند. در نتیجه دمای محیط کاهش می‌یابد و محصولات داخل یخچال یا سردخانه خنک می‌مانند.
اواپراتور معمولاً به‌شکل کویل‌های مارپیچ ساخته می‌شود تا سطح تماس آن با هوا افزایش یابد و راندمان خنک سازی بیشتر شود.
دلایل یخ زدن اواپراتور: ریشه یابی یک مشکل اساسی
یخ‌زدگی اواپراتور می‌تواند دلایل مختلفی داشته‌باشد. گاهی اوقات این مشکل به‌سادگی با تمیز کردن فیلتر هوا برطرف می‌شود، اما در برخی موارد نیاز به بررسی و تعمیر تخصصی توسط افراد متخصص دارد. در این بخش به برخی از مهم‌ترین دلایل یخ‌زدگی اواپراتور می‌پردازیم و آنها را به‌طور کامل بررسی می‌کنیم.
خرابی سیستم دیفراست: وقتی یخ‌زدا از کار می‌افتد
سیستم دیفراست وظیفه یخ‌زدایی از اواپراتور را بر عهده دارد. این سیستم به‌طور دوره‌ای (مثلاً هر ۶ ساعت یکبار) اواپراتور را گرم می‌کند تا یخ‌های تشکیل شده بر روی آن آب شوند. خرابی در هر یک از اجزای سیستم دیفراست، مانند تایمر، هیتر یا سنسور، می‌تواند منجر به یخ‌زدگی اواپراتور شود. در این صورت است که سیستم دیفراست به‌درستی عمل نمی‌کند و یخ‌ها ذوب نمی‌شوند و به‌مرور زمان ضخامت آن بیشتر می‌شود.
خرابی ترموستات: وقتی دما از کنترل خارج می‌شود
ترموستات وظیفه کنترل دمای سردخانه را بر عهده دارد. اگر ترموستات به‌درستی عمل نکند و دمای سردخانه بیش‌ازحد پایین بیاید، ممکن است اواپراتور یخ بزند. در واقع ترموستات فرمان خاموش شدن سیستم سرمایش را صادر نمی‌کند و اواپراتور که به‌طور مداوم کار می‌کند، درنهایت یخ می‌بندد.
مشکلات در عایق‌بندی درب سردخانه: وقتی سرما فرار می‌کند
عایق‌بندی نامناسب درب سردخانه باعث ورود هوای گرم به داخل سردخانه و افزایش رطوبت می‌شود. این رطوبت بر روی اواپراتور می‌نشیند و به‌مرور زمان یخ می‌زند. همچنین، فرار سرما باعث می‌شود کمپرسور بیشتر کار کند و این موضوع می‌تواند منجر به یخ‌زدگی اواپراتور شود.
استفاده از گاز مبرد نامناسب: انتخابی حساس و مهم
استفاده از گاز مبرد نامناسب یا کمبود مبرد در سیستم می‌تواند باعث کاهش فشار و در نتیجه کاهش دمای اواپراتور شود و این موضوع می‌تواند منجر به یخ‌زدگی شود. هر سیستم سرمایشی برای کارکرد بهینه به نوع خاصی از مبرد و میزان مشخصی از آن نیاز دارد.
باز و بسته کردن مکرر درب سردخانه: هوای گرم مهمان ناخوانده
باز و بسته کردن مکرر درب سردخانه باعث ورود هوای گرم و مرطوب به داخل سردخانه می‌شود. این رطوبت بر روی اواپراتور می‌نشیند و یخ می‌زند. در سردخانه‌های صنعتی که تردد زیاد است این موضوع بیشتر دیده‌می‌شود.
اختلال در فن و جریان نداشتن هوا: وقتی هوا در جریان نیست
فن اواپراتور وظیفه به گردش درآوردن هوا در اطراف کویل‌های اواپراتور را بر عهده دارد. اگر فن به‌درستی عمل نکند یا جریان هوا به هر دلیلی مسدود شود، اواپراتور به‌اندازه کافی گرما جذب نمی‌کند و ممکن است یخ بزند.
کثیف بودن فیلتر هوا: وقتی نفس اواپراتور بند می‌آید!
فیلتر هوا وظیفه تصفیه هوای ورودی به اواپراتور را بر عهده دارد. اگر فیلتر کثیف باشد، جریان هوا به‌درستی صورت نمی‌گیرد و اواپراتور نمی‌تواند به‌اندازه کافی گرما جذب کند. در نتیجه دمای اواپراتور کاهش می‌یابد و یخ می‌زند. تعویض به‌موقع فیلترهای هوا برای جلوگیری از این مشکل ضروری است.
کثیف بودن کویل اواپراتور: مانعی برای تبادل گرما
کویل اواپراتور نیز مانند فیلتر هوا ممکن است در اثر گرد و غبار و آلودگی کثیف شود. این آلودگی مانع از تبادل حرارت مناسب بین اواپراتور و هوا می‌شود و می‌تواند منجر به یخ‌زدگی شود. اینجا است که نظافت منظم کویل‌های اواپراتور با استفاده از روش‌های مناسب اهمیت زیادی پیدا می‌کند.
کمبود مبرد: خون سردخانه در خطر است!
مبرد ماده‌ای است که وظیفه جذب و انتقال گرما را بر عهده دارد و مثل خون در بخش‌های مختلف سیستم تهویه از جمله اواپراتور جاری است. کمبود مبرد در سیستم باعث کاهش فشار و در نتیجه کاهش دمای اواپراتور می‌شود. این موضوع می‌تواند منجر به یخ‌زدگی شود. نشتی در سیستم یا شارژ نادرست گاز مبرد از جمله دلایل کمبود مبرد هستند.
مسدود بودن لوله تخلیه: وقتی راه آب بسته می‌شود
لوله تخلیه وظیفه خارج کردن آب‌های حاصل از یخ‌زدایی اواپراتور را بر عهده دارد. اگر این لوله مسدود شود، آب در اطراف اواپراتور جمع شده و یخ می‌زند. این مشکل معمولاً به‌دلیل تجمع گرد و غبار یا جلبک در لوله تخلیه رخ می‌دهد.
دمای پایین محیط: وقتی سرما بیش از حد است
در صورتی که دمای محیط خارج از سردخانه بسیار پایین باشد، ممکن است اواپراتور یخ بزند. این مشکل بیشتر در فصل زمستان و در مناطقی که آب و هوای سرد دارند رخ می‌دهد. در چنین شرایطی باید تنظیمات سیستم سرمایشی را با توجه به دمای محیط تنظیم کرد.
چگونه یخ زدگی اواپراتور را برطرف کنیم؟ ذوب کردن مشکلات با راهکارهای کاربردی
حال که با دلایل یخ‌زدگی اواپراتور آشنا شدید، وقت آن رسیده است که به‌دنبال راه‌حل باشیم. در این بخش به بررسی روش‌های مختلف برای برطرف کردن این مشکل می‌پردازیم:
بررسی و تعمیر سیستم دیفراست: یخ‌زدا را دوباره راه اندازی کنید
اگر مشکل از سیستم دیفراست باشد، باید قطعات مختلف این سیستم مانند تایمر، هیتر و سنسور را بررسی و در صورت نیاز تعمیر یا تعویض کنید. این کار باید توسط یک تکنسین باتجربه انجام شود.
بهبود عایق‌بندی درب‌ها: جلو فرار سرما را بگیرید
بررسی و در صورت نیاز تعویض نوارهای دور درب سردخانه می‌تواند باعث بهبود عایق‌بندی و جلوگیری از ورود هوای گرم و رطوبت شود. همچنین اطمینان حاصل کنید که درب سردخانه به‌درستی بسته می‌شود.
انتخاب صحیح گاز مبرد: مبرد مناسب را انتخاب کنید
استفاده از گاز مبرد مناسب و شارژ صحیح آن اهمیت زیادی دارد. در صورت کمبود مبرد، باید سیستم را شارژ کنید و در صورت نشتی، محل آن را پیدا و ترمیم کنید.
مدیریت استفاده از درب سردخانه: تردد را کنترل کنید
از باز و بسته کردن بی‌رویه درب سردخانه جلوگیری کنید. همچنین می‌توانید از پرده‌های هوا (Air Curtain) برای جلوگیری از ورود هوای گرم استفاده‌کنید. پرده‌های هوایی معمولاً در بالای درب‌های ورودی سردخانه‌های بزرگ، فروشگاه‌ها، رستوران‌ها و سایر مکان‌هایی که تردد زیاد است نصب می‌شوند.
پاک‌سازی منظم لوله‌های اواپراتور: گرد و غبار را پاک کنید
لوله‌های اواپراتور را به‌طور منظم و با استفاده از برس، جاروبرقی یا روش‌های مناسب دیگر تمیز کنید. این کار باعث بهبود تبادل حرارت و جلوگیری از یخ‌زدگی می‌شود.
بررسی جریان هوا و عملکرد دمنده‌ها: جریان هوا را بررسی کنید
اطمینان حاصل کنید که فن اواپراتور به‌درستی عمل می‌کند و جریان هوا در اطراف کویل‌های اواپراتور به‌خوبی صورت‌می‌گیرد. در صورت وجود هرگونه مانع در مسیر جریان هوا، آن را برطرف کنید.
تست و تعمیر ترموستات: ترموستات را تنظیم کنید
ترموستات را بررسی و در صورت نیاز تعمیر یا تعویض کنید. همچنین دمای سردخانه را به‌طور مناسب تنظیم کنید تا از یخ‌زدگی اواپراتور جلوگیری شود.
در جدول زیر می‌توانید دلایل و راه‌حل‌های یخ‌زدگی اواپراتور را به‌طور خلاصه مرور کنید.
| دلیل یخ زدگی اواپراتور | راه‌حل |
| خرابی سیستم دیفراست | بررسی و تعمیر سیستم دیفراست (تایمر، هیتر، سنسور |
| خرابی ترموستات | تست و تعمیر یا تعویض ترموستات |
| مشکلات در عایق‌بندی درب سردخانه | بهبود عایق‌بندی درب‌ها (تعویض نوارها، اطمینان از بسته شدن صحیح درب) |
| استفاده از گاز مبرد نامناسب | انتخاب صحیح گاز مبرد و شارژ مناسب آن |
| باز و بسته کردن مکرر درب سردخانه | مدیریت استفاده از درب، استفاده از پرده هوا |
| کثیف بودن فیلتر هوا | تعویض به‌موقع فیلتر هوا |
| کثیف بودن کویل اواپراتور | تمیز کردن دوره‌ای کویل‌های اواپراتور |
| کمبود مبرد | شارژ مبرد، پیدا کردن و ترمیم محل نشتی |
| مسدود بودن لوله تخلیه | باز کردن لوله تخلیه |
| دمای پایین محیط | تنظیم دمای سردخانه با توجه به دمای محیط |
| اختلال در فن و جریان نداشتن هوا | بررسی جریان هوا و عملکرد فن اواپراتور |
سخن پایانی صنایع برودتی نوری
خب، به انتهای مقاله رسیدیم. امیدواریم با مطالعه این مطلب، نگاه عمیق‌تری به عملکرد اواپراتور و دلایل یخ‌زدگی آن پیدا کرده باشید.
اما حالا نوبت شماست!
آیا تا به حال با مشکل یخ‌زدگی اواپراتور در سردخانه یا سیستم تهویه مطبوع خود مواجه شده‌اید؟ چگونه این مشکل را برطرف کردید؟ تجربیات خود را با ما و سایر خوانندگان به اشتراک بگذارید. به یاد داشته‌باشید که نگهداری و سرویس به‌موقع تجهیزات سرمایشی می‌تواند از بسیاری از مشکلات جلوگیری کند و عمر تجهیزات شما را افزایش دهد.
دیدگاهی در مورد “دلایل یخ زدن اواپراتور”
سوال: چگونه می‌توان مشکل یخ زدگی اواپراتور در سردخانه را حل کرد؟
برای بر طرف کردن یخ زدگی اواپراتور مراحل ذیل را انجام دهید :
چک کردن سیستم دیفراست
چک کردن مایع مبرد
بررسی روغن اواپراتور
چک کردن جریان هوا
بررسی ترموستات
بررسی میزان رطوبت